Różne oblicza ojcostwa (Zofia Dąbrowska, Różne oblicza ojcostwa, Małżeństwo: rodzina nr 3(15) Rok IV Lipiec, Sierpień, Wrzesień, 2005)

Ojcostwo upragnione- istnieje bardzo często w najzwyklejszym rozumieniu tego, słowa można chyba mówić również w takich przypadkach gdy mężczyzna jest inwalidą lecz bez względu na to ograniczenie bardzo pragnie spełnić się w roli rodzicielskiej. Wówczas na pewno jest to ojcostwo szczęśliwe, ale także bardzo trudne.

Ojcostwo długotrwałe- chodzi tu o sprawowanie ojcostwa wobec dzieci już dorosłych, tych, które żenią się lub wychodzą za mąż. Akurat ten moment w życiu każdego niemal ojca stanowi jakąś ważna cenzurę. Dla wielu ojców jest szczególnie trudny, zwłaszcza gdy za mąż wychodzi ukochana córka. Bo to przychodzi „wydać” ja z domu, a więc oddać obcemu mężczyźnie. Ojcowie zazwyczaj silnie to przeżywają odmiennie niż matki, które z faktu zamaż pójścia córek są na ogół zadowolone. Wobec ożenku syna ojcowski stres, o jakim mowa, jest niezauważalny. Ojciec co najwyżej zwiększonym zainteresowaniem obdarza synową i wyraźnie ją lubi. Należy dodać że tak dla synowej jak i dal zięcia pełnoprawnym choć i nie biologicznym ojcem jest osoba teścia. Jest to na pewno ojcostwo specyficzne.

Ojcostwo domniemane- to określenie używane jest w powiązaniu z sądowym ustaleniem ojcostwa biologicznego.

Ojcostwo zaprzeczone- chodzi tu o sadowe orzekanie o ojcostwie w opisanych powyżej przypadkach, tj. gdy matka dziecka wnosi sprawę o uznanie ojcostwa, a domniemany ojciec jej dziecka temu zaprzecza. Może tu oczywiście wchodzić w rachubę biologiczne wykluczenie ojcostwa

Ojcostwo nieobecne- może być wymuszone złą sytuacja życiową np. ojciec emigruje w celu zarobkowym, albo zostaje osadzony w więzieniu. Najczęściej jednak nieobecność ojca spowodowana jest porzuceniem przez niego rodziny w którymś z etapów jej rozwoju: gdy matka dziecka jest w ciąży, gdy odchodzi do innej kobiety, gdy zakłada nową rodzinę, bądź spowodowana jego śmiercią.

Ojcostwo ograniczone- może mieć różne oblicza. Dosłownie może być ograniczeniem ojcu władzy rodzicielskiej przez sąd w wyniku wysoce nagannego traktowania i krzywdzenia własnej rodziny. Ale może też być skutkiem jego bezradności życiowej, złych przypadków losowych- tj. długotrwała choroba a w efekcie inwalidztwa lub bezrobocia. W tym przypadku można także mówić o niezawinionym ojcostwie bezradnym.

Ojcostwo nieszczęśliwe- można mówić gdy na świat przy chodzi dziecko ciężko i nieodwracalnie upośledzone. Niestety to najczęściej ojcowie porzucają swoje kalekie dzieci i ich matki.

Ojcostwo adopcyjne- ten typ ojcostwa jest najczęściej ojcostwem specyficznym, powstałym najczęściej w efekcie wielu nieudanych prób wejście w role rodzica biologicznego. Adoptowanie upragnionego dziecka może się okazać wspaniałym rodzicielskim spełnieniem, ale bywa i tak że ojciec adopcyjny nie wchodzi w swoja nowa role, bo nie najlepiej się w niej czuje. Wówczas na ogół powstaje typ ojcostwa konfliktowego nieszczęśliwego.

Ojcostwo bezradne- związane jest z trudnymi sytuacjami życiowymi, w których ojciec chciałby jak najlepiej wypełnić swoja role rodzicielską a spełniać jej nie może. Bo np.stracił prace albo został bezdomnym. Bo utracił zdrowie i długo przebywa w szpitalu czy w innych zakładach opieki bo został skazany i jest w wiezieniu.

Ojcostwo anonimowe- czyli zapłodnienie nasieniem nieznanego dawcy, przechowywanym w tzw. banku spermy.

Ojcostwo wstydliwe- m.in. : ojcostwo pozamałżeńskie żonatego mężczyzny już posiadającego dzieci;  może wystąpić sytuacja odwrotna- to ojciec dziecka jest nieżonaty, a matka pozostaje w związku małżeńskim. Przy czym ojcostwo wstydliwe wcale nie musi być niechcianym wymuszonym czy też nieszczęśliwym. Bywa, że jest upragnione- np. przez mężczyznę pragnącego dziecka, a nie posiadającego go z powodu niepłodności partnerki.

Ojcostwo biseksualne- bywa gdy ojciec dziecka jest biseksualista czyli ściśle mówiąc gejem. Ojcowie homoseksualni niezwykle silnie przywiązani są do swoich dzieci i wykazują wręcz niespożyta wolę w spełnieniu swych ojcowskich powinności.

Ojcostwo dyskryminowane- np. gdy nieustępliwa i nietolerancyjna matka dziecka po rozwodzie z jego ojcem bardzo utrudnia, lub zupełnie udaremnia, bliskie i chciane przez ojca kontakty z własnym dzieckiem. Wtedy zazwyczaj następuje integracja sadu, ustalane są terminy i  miejsca spotkań ojca z dzieckiem. Jest to wyraźna dyskryminacja.

Ojcostwo wojujące- wywodzi się wprost z populacji ojców dyskryminowanych przez matki swoich dzieci. Dyskryminowani ojcowie organizują się w celu obrony swoich praw ojcowskich. Tworzą własne stowarzyszenia.

Ojcostwo diasporowi- określa się partnerskie i zgodne wychowywanie dziecka przez rodziców rozwiedzionych, którzy ze sobą nie mieszkają i nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego, ale swojemu dziecku starają się stworzyć jak najlepsze warunki życia i rozwoju. I to niezależnie od tego, czy zawarli nowe małżeństwo, założyli nowe rodziny. Diasporowi ojciec dba o swoje dziecko, zaspakaja nie tylko jego potrzeby materialne, ale dba o jego prawdziwy rozwój, o dobre zdrowie i jak najlepsza edukacje.

Ojcostwo samotne- powstaje głównie w wyniku śmierci matki, ale bywa tez porozwodowe, gdy sąd opiekę nad dzieckiem przyznaje właśnie ojcu. Samotne ojcostwo nie jest tak trudne w sprawowaniu jak samotne macierzyństwo, bowiem monoparentalna rodzina ojcowska na ogół nie ma kłopotów materialnych czy mieszkaniowych. Samotne ojcostwo jest tez z reguły znacząco wspomagane przez różne kobiety- od matek, teściowych i sąsiadek poczynając, na atrakcyjnych i opiekuńczych kandydatkach na macochy kończąc.

Ojcostwo toksyczne- typ ojcostwa zdecydowanie negatywny, jego oddziaływanie na dziecko jest toksyczne w znaczeniu psychicznym. Taki ojciec to nie tylko nałogowy alkoholik, awanturnik czy narkoman. Bywa, że robi wrażenie zupełnie normalnego, tymczasem jest to dewiant o silnie zaburzonej osobowości. Swoim postępowaniem, całą swoją postawa taki ojciec nie zapewnia dziecku poczucia bezpieczeństwa, opieki ani prawidłowego rozwoju. Wywołuje u dzieci nadpobudliwość, nerwicowość, zahamowania rozwojowe lub depresje.

Ojcostwo patologiczne- jest to w swej skrajnej postaci ojcostwo kazirodcze, związane z molestowaniem seksualnym własnego dziecka , ojcostwo haniebne. Pośród licznych postaci kazirodztwa najczęściej występuje sytuacja, w której ojciec molestuje seksualnie swoja córkę.

Ojcostwo nietypowe- można tu wymienić ojcostwo powstałe dzięki zapłodnieniu in vitro, albo dzięki innej technice medycznej, które obecnie wspomagają rodzicielstwo. Do ojcostwa nietypowego równie dobrze można zaliczyć ojcostwo przez usynowienie, adopcję lub ojcostwo powstałe w efekcie zupełnie niewiedzy mężczyzny o ty, że został ojcem. Do ojcostwa zaliczyć można również ojcostwo anonimowe, wstydliwe, dyskryminowane, wojujące, diasporowi, samotne.

Ojcostwo bezrobotne- to rodzaj ojcostwa wyjątkowo upośledzony pod względem ekonomicznym i społecznym. To rodzaj ojcostwa wręcz tragiczny gdyż bezrobotny ojciec nie mogąc zapewnić swoim dzieciom środków utrzymania, a tym samym stworzyć możliwości rozwoju czyni to wbrew własnej woli, pod silna presją czynników od niego niezależnych i zupełnie przez niego niezawinionych.

Ojcostwo- ojczymostwo- mężczyzna niespokrewniony z dzieckiem, wchodząc w role ojczyma i czyni to z własnego wyboru, na ogół powodowany miłością do matki dziecka. To go motywuje i w jakiś sposób wyróżnia. Pełniona obecnie rola ojczyma może współwystępować z pełnieniem roli przez ojca biologicznego.

Ojcostwo niespełnione- dotyczy przede wszystkim niepłodności męskiej, współpartnerski albo obydwojga.

Ojcostwo wymuszone- z tym typem mamy do czynienia wówczas gdy mężczyzna nie chce mieć potomstwa, a jego partnerka bardzo pragnie dziecka. Jeśli są małżeństwem jednostronnie wymuszone rodzicielstwo może mieć różne skutki- niekoniecznie najgorsze. Jeśli jednak małżeństwem nie są, zazwyczaj odbywa się rozprawa o przyznanie alimentów, a wcześniej rozprawa o ustalenie ojcostwa- chociaż nie jest to regułą. Zupełnie odmienny typ ojcostwa wymuszonego stanowi postawa coraz większej liczby młodych, wykształconych, dobrze sytuowanych i niezamężnych kobiet, które pragną zostać matkami ale nie chcą za mężów ojców swoich dzieci.

Ojcostwo alimentacyjne- związany z wymuszaniem środków utrzymania należnych własnemu dziecku- jest chyba najbardziej znanym w naszym społeczeństwie. Niestety ojcostwo tego typu- chociaż biologiczne- w praktyce życia sprowadza się niemal wyłącznie do płacenia zasadzonych alimentów i na ogół nie wyróżnia się niczym więcej.

Ojcostwo sporne- chodzi tu o ustalenie ojcostwa przez sąd na wniosek uprawnionych osób- dziecka, jego matki lub prokuratora.

Ojcostwo prenatalne- może być dwojakie albo niechciane z bardzo złym nastawieniem do partnerki na której na ogół wymusza usuniecie ciąży. Albo wprost przeciwnie upragnione, oczekiwane, wspaniałe.

Ojcostwo świadome- planowane. Jest to sytuacja idealna, do której powinno się powszechnie dążyć. Jak dotąd, postawy takie przejawiają przede wszystkim ludzie świadomi swej prokreacyjnej właściwości, ludzie , którzy czuja się odpowiedzialni za powołanie do życia każdego nowego człowieka oraz zapewnienie mu jak najlepszych warunków  życia i rozwoju.

Ojcostwo biologiczne-  typ ojcostwa najbardziej powszechny, naturalnym i pozostającym w ścisłym związku z ogólnym stanem zdrowia mężczyzny a zwłaszcza z jego zdrowiem reprodukcyjnym.

Ojcostwo symboliczne- wszystkie religie monoteistyczne pojęcia Boga utożsamiają z ojcostwem Bożym Ojcostwem. Po prostu Bóg jest Ojcem.